Opad konwekcyjny to rodzaj opadu atmosferycznego, który występuje, gdy powietrze osiąga swoje punkty rosy i zaczyna się skraplać. Opad konwekcyjny może być deszczem, śniegiem lub gradem w zależności od temperatury otoczenia. Powstaje on poprzez proces konwekcji, w którym gorące powietrze podnosi się do góry i chłodzi w wyniku utraty energii cieplnej. Chłodniejszy powietrz następnie opada na ziemię jako mokre cząstki.
Opady konwekcyjne są ważnym elementem cyklu pogody i warunkują nasze doświadczenia pogodowe, w tym upały, burze i trąby powietrzne. Są to również ważne źródła wilgoci do nawadniania gleby.
Opady konwekcyjne są naturalnymi procesami atmosferycznymi, występującymi zazwyczaj latem lub gdy poziom energii cieplnej jest wysoki. Proces ten może być silniejszy na obszarach o niższych temperaturach powierzchniowych, takich jak przybrzeżne morza, stawy lub inne duże zbiorniki wodne. Kiedy gorące powietrze spotka się z chłodniejszym powietrzem nad tego typu akwenami, konwekcja bardzo często staje się silna. Jest to proces, w którym gorące powietrze unosi się nad chłodniejszym powietrzem i tworzy systemy burzowe lub inne formy opadu atmosferycznego.
Opady konwekcyjne są szeroko rozpowszechnione na świecie i mogą przybierać różne postacie – od lekkich deszczów po intensywne ulewy z burzami, gradem i piorunami. Warunki pogodowe sprzyjające temu rodzajowi opadu obejmują obecność dużego obszaru o niższych temperaturach powierzchniowych jak morza lub duże akweny wodne oraz istnienie warstwy gorącego powietrza na wyższym poziomie.
Opad konwekcyjny może się zdarzyć, gdy cieplejsze powietrze unosi się i schładza wraz ze wzrostem wysokości, tworząc warstwę chłodniejszego powietrza. Kiedy wilgotność jest odpowiednio duża, para wodna skrapla się i tworzy chmury burzowe. W takich warunkach może być bardzo intensywny deszcz lub grad, co sprawia, że opad konwekcyjny staje się szczególnie niebezpieczny dla ludzi i ich posiadłości.